Het 2e Spoor Bijster

Opgave: Een trein rijdt van A naar B. Onderweg wordt besloten dat het niet naar B kan gaan eigenlijk, en naar C moet gaan rijden. Wat is logisch?
​
a. Je huurt iemand in die de trein eigenhandig gaat optillen en vervolgens de trein op een ander spoor gaat proberen te plaatsen.

b. Je blijft op hetzelfde traject. Station C ligt namelijk gewoon een station verder dan station B.

Op dit moment besteed ik veel tijd aan 2e spoortrajecten. Meer dan voorheen. Ik doe dit graag, maar er is aan de andere kant ook een zekere frustratie. Je zou kunnen spreken van een haat/liefde verhouding. Het mooie van een 2e spoortraject is als je daadwerkelijk met je cliënt mooie stappen kan maken richting een nieuwe functie bij een andere werkgever. Maar vaak genoeg is er ook sprake van beperkte progressie. En dat zou ik nog wel kunnen accepteren, ware het niet dat ik nog te vaak het idee heb dat een 2e spoortraject veelal nog vanuit een achterstandspositie moet worden aangevangen.

Eerst, wat is een 2e spoor?
Als een werknemer vanuit ziekte niet meer kan terugkeren naar de oorspronkelijke functie en als er ook geen passend werk voorhanden is binnen de eigen organisatie, dan moet de werkgever samen met de werknemer zich gaan richten op het 2e spoor. Dan gaan ze op zoek naar ander werk bij een andere werkgever.
In principe mag de werkgever dit zelf doen met de werknemer, maar in de praktijk wordt er veelal een derde partij ingehuurd die dan samen met de werknemer een traject gaat doen. Zo zou je zo’n traject dus ook via Robait kunnen laten verlopen.

Wat zijn de resultaten?
De resultaten zijn fantastisch als je de lat laag gaat leggen en er tevreden mee bent dat de werknemer een zeker mate van zelfstandigheid heeft verkregen om de arbeidsmarkt te kunnen betreden. Maar als je verwacht dat de medewerker daadwerkelijk binnen een aantal maanden een nieuwe baan heeft gevonden? Dan zul je zien dat dat de uitzonderingen zijn. Ook bij Robait. Daar ben ik heel eerlijk in. Het is nog te vaak een stap te ver.

Dat komt uiteraard ook voor een stuk door de arbeidsmarkt. Niet alle soorten functies zijn in grote mate vacant. Zeker niet als je wat aangepast werk nodig hebt. Maar vaak is het ook een kwestie dat er veel tijd nodig is voor acties, oefeningen en gesprekken voordat daadwerkelijk de juiste sollicitatie-activiteiten kunnen worden aangevangen. Vaak moet er eerst nog een juiste mindset tot stand worden gebracht. Geloof in, en bewust zijn van, eigen mogelijkheden. Maar ook het idee dat je toekomst elders komt te liggen.

In de put!
Nee, heel vaak begint het traject met een dieptepunt. De werknemer heeft voor het eerst begrepen dat terugkeren naar eigen werk niet meer mogelijk is. Daar was al de hoop en energie op gericht geweest. Nu moeten we ons ineens gaan richten op mogelijkheden elders. Vanuit een ziekte. Dat is een hele stap om te gaan zetten. Een hele ommezwaai. Je moet letterlijk op een ander spoor worden overgezet. En met een beetje pech zijn de rails niet passend voor de trein die je geworden bent in het eerste spoor.

En dat zou het niet moeten zijn, een ommezwaai. Een 2e spoortraject zou eigenlijk geen “ander spoor”-traject moeten zijn. Maar juist een logisch vervolg. Het traject zou niet geheel anders moeten voelen. Alleen het einddoel wordt nu anders geformuleerd. Een zelfde spoor, maar gewoon een ander eindstation.

---

We gaan alleen maar een station verder.
Zogezegd zijn het uitzonderingen…. Werknemers die bij het begin van het 2e spoor traject klaar zijn om zich te gaan richten op andere mogelijkheden. En dat is een gemiste kans. Mijn advies is om een aantal “2e spoor-elementen” toe te voegen aan het oorspronkelijke 1e spoortraject. Zorg als werkgever voor een soepele overgang, de kadans van de trein zal niet veel anders moeten voelen.

Hoe dan?
Ik heb twee magische woorden voor je:
1. WERK!
Het kan nooit zijn dat als een medewerker benutbare mogelijkheden heeft deze niet worden benut! Bij een dreigend langdurige ziekmelding moet je kritisch zijn naar jezelf toe. Als de bedrijfsarts aangeeft dat er re-integratiemogelijkheden zijn voor passend werk, en je kunt dit zelf niet bieden, dan moet je het lef hebben verder te kijken dan je eigen toko. Is er een bedrijf in de buurt waar je medewerker een hand-en-span dienst zou kunnen doen? Is er desnoods wat vrijwilligerswerk te doen ergens? Moet er desnoods werk thuis worden gebracht? Bespreek dit met je werknemer, zoek naar de optimale benutting.

Kijk, als je verder durft te kijken, buiten je eigen kantoormuren, dan richt je je focus al op extern. En dat is alvast niet verkeerd voor het geval dat dat officieel zal moeten. Je werknemer ziet en leert dat er buiten de deur ook mogelijkheden zijn, andere leuke organisaties. Je werknemer is al aan het netwerken, loopt al met andere mensen mee, zet zichzelf al bij andere organisaties op de kaart. En bovenal, je werknemer is gewoon lekker aan het werk en aan het re-integreren, en ontdekt welke mogelijkheden en talenten er nog meer zijn. Het mes snijdt dus aan twee kanten.

En het mes kan aan drie kanten gaan snijden als je je werknemer zelfs tijdelijk een stuk kunt detacheren. Dan bespaar je ook nog eens significant op je directe verzuimkosten.

Ook als de bedrijfsarts blijft volharden in het feit dat werknemer nog geen re-integratie-activiteiten kan doen, blijf dan zelf in ieder geval waakzaam voor de externe optie. Juist ook als het einddoel gewoon terugkeer eigen werk bij de eigen werkgever is. Stel de vraag aan de bedrijfsarts of er wellicht al wel wat stappen kunnen worden gezet elders. Wellicht is de drempel zelfs lager om eerst even op neutraal terrein wat stapjes te gaan zetten voordat je weer op je eigen werk verschijnt.

2. STIP!
Als werkgever heb je de taak om de juiste kaders uit te zetten bij je werknemer voor als er sprake is van een mogelijk langdurige ziekmelding. Je zet dus piketpaaltjes uit en je plaatst  een stip op de horizon! (Vergeef me deze bla-bla-termen, ik krijg er vaak zelf jeuk van, maar ik weet nu even niet anders te verzinnen wat beter aan weet te sluiten…)

Je schetst vroegtijdig het complete verhaal en de mogelijke scenario’s. Ook leg je duidelijk uit dat re-integratie niets anders is dan “ondernemend denken in mogelijkheden.” En dat daarbij dus tijdelijke externe oplossingen horen in het 1e spoor. En je legt uit in welke gevallen een 2e spoor om de hoek komt kijken en wat dat dan eventueel van de werknemer zou vragen.​

Ga je dan slapende honden wakker maken in dat laatste geval? Krijg je dan niet te veel lastige vragen en gedoe? Dat je al over 2e spoor begint op moment dat het (nog) niet nodig is? Wellicht wel, en wellicht is het achteraf gezien maar onzin geweest. Maar beter dit, dan, na een jaar ziek zijn en niks weten, als werknemer ineens met een 2e spoor te worden geconfronteerd. Want dan weet je dat je altijd een 2e spoor met een fikse achterstand begint.

Kortom! Sluit extern kijken niet uit bij je reguliere 1e spoortraject. Het kan in dat kader ook helemaal geen kwaad om daar vroegtijdig wat hulp in te roepen, om te gaan sparren over de tijdelijke externe mogelijkheden.

Glazen bol!
“Ja maar, waarom zou ik dit allemaal gaan doen?” Je weet van tevoren niet of iemand naar een 2e spoor zal moeten gaan, en je mag ook zelfs niet te vroeg gaan beginnen met het 2e spoortraject van het UWV!”
Ik hoor de tegenwerpingen, ik weet waarom men bang kan zijn voor dit soort initiatieven. Maar er is nooit een probleem om werknemers meer ondernemend te krijgen of meer gericht op benutten van de eigen mogelijkheden. Dossier-technisch gezien kun je iemand prima elders laten werken in het kader van de re-integratie. Ook als het einddoel officieel nog steeds re-integratie eigen werk bij eigen werkgever is. Zolang je maar duidelijk kunt omschrijven dat de externe inspanningen gericht zijn op het bevorderen van de re-integratie eigen werk. Werkzaamheden en/of activiteiten zijn in veel gevallen gunstig voor de re-integratie, en als je dit intern lastig kunt bieden binnen je eigen organisatie dan heb je reden om dit elders te gaan zoeken.

Het UWV zal nooit lastig doen zolang je de goede argumenten voor je acties weet te tonen.
Als het dossier überhaupt bij het UWV terecht gaat komen. Stel je eens voor dat werknemer door deze acties eerder weer gere-integreerd is. Binnen de 2 jaar.

De vlam moet blijven branden. Er moet zuurstof bij anders gaat het doven.   
En dan nog iets. Te vaak kom ik dossiers tegen van medewerkers die eerst met fysieke beperkingen zijn uitgevallen. Maar die naar verloop van tijd complexer zijn geworden omdat er intrapersoonlijke omstandigheden zijn bijgekomen. Psychische problematiek. En heel vaak komt dit gewoon simpelweg ook omdat werknemers die normaal gezien altijd werkten het heel moeilijk kunnen hebben met het lang thuis zitten.
Van mezelf weet ik nog dat ik ooit eens een maand werkloos ben geweest. Dat is een hele tijd terug, maar ik weet het nog precies. Ik had toen niks om handen en ik gleed behoorlijk af. Qua ritme, verzorging, gezond leven. Ik was het gewoon niet gewend om thuis te zijn en de muren kwamen op me af. Na een maand! En ik was niet eens arbeidsbeperkt!

Stel je voor dat werknemers soms wel eens een jaar gewoon thuis zitten…. In mijn geval hadden ze me dus kunnen opvegen na een jaar. En volgens mij is dat bij veel mensen het geval. Ik zeg dit niet voor niks. Het komt mijns inziens te vaak voor dat gedurende het 2e spoortraject ook gestart moet worden met het opdoen van arbeidsritme. Dat is natuurlijk eigenlijk heel raar, als je daar eens goed over nadenkt.

Het vervelende van ziekteverzuim is altijd de “Ja, maar… “-discussie.
Ik kan me voorstellen dat als je dit gelezen hebt nog vragen hebt. Want dat is nu eenmaal zo bij verzuim. Er is altijd een vermoedelijke reden om niet proactief te gaan zitten op het benutten van mogelijkheden. Veel van die redenen en discussies heb ik tot nu toe proberen te tackelen.
Dit zijn er een aantal:

• “JA, MAAR…... JE MAG MET JE WERKNEMER NIET IN GESPREK GAAN OVER BENUTBARE MOGELIJKHEDEN!”
• “JA, MAAR……. IK MOET ALS MANAGER NU INEENS VEEL WETEN OVER ZIEKTEVERZUIM!”
• “JA, MAAR….. WE WILLEN GRAAG LOONSANCTIES VOORKOMEN, DUS WE VOLGEN POORTWACHTER LIEVER ZO NAUWGEZET MOGELIJK!”
• “JA, MAAR…. ZIEK IS ZIEK, TOCH?”

Tot slot wil ik het volgende nog zeggen. Een oproep recht uit mijn hart!
​Vergeet nooit de vlam te laten branden. Laat het niet uitdoven.
Een geblokkeerde trein komt namelijk nooit ergens. Via welk spoor je het ook probeert.

---