De Loopbaan-ondernemer

In een vorig artikel deed ik een pleidooi voor ondernemend gedrag, ook voor als je een werknemer bent. Maar een pleidooi alleen is soms niet genoeg om iets moois tot stand te brengen. Om een bloem te kweken heb je niet alleen een zaadje nodig en wat grond, je zult ook water en mest moeten toevoegen.

Dus hierbij wat water en mest.

Hoe kun je als werknemer ondernemend worden? En waarom zou je dat überhaupt willen?

Voor wat je betreft je eigen arbeidsvitaliteit is het  belangrijk om zelf de regie te blijven houden als het gaat om je eigen carrière. Je hebt een doel, als het goed is. En wellicht is het een eenvoudig doel, bijvoorbeeld het streven naar blijvende financiële zekerheid, of wil je juist groeien in je werk en heb je echt de ambitie om over een aantal jaar “verder” te zijn.

Het is echter erg vervelend als er door externe factoren aan je doelen en je ambitie wordt geknabbeld. Een reorganisatie, verandering van management, nieuwe procedures. Of dat je juist geen zekerheid hebt vanwege een tijdelijk contract.

Je kunt blijven afwachten wat je manager voor je bedenkt, maar dat is niet altijd de goede strategie.

Een aantal jaar terug heb ik eens een stuk geschreven over Frank Underwood. Een karakter gespeeld door Kevin Spacey in de televisieserie House of Cards. Tegenwoordig moet je wat voorzichtig zijn als het gaat om Kevin Spacey, maar ik herhaal wel even wat ik toen heb geschreven en ik voeg er nog het één en ander aan toe om nog wat meer richting te geven.

Wat kunnen we leren van Frank Underwood?

Zo af en toe is er ruimte en tijd om even uitgebreid te smullen van een goede televisieserie. Ik ben geen binge-watcher, maar House of Cards op Netflix keken we voor een aantal seizoenen thuis erg graag. Hoofdpersonages van deze politieke dramaserie zijn Francis en Claire Underwood. Dit zijn echter geen traditionele “TV-helden”.  Francis doet er echt alles aan om een zo hoog mogelijke positie te gaan bekleden als politicus. En in de VS is dat hoogste ambt het presidentschap. Hij liegt en bedriegt, manipuleert,  en neemt gigantische risico’s om dat ene doel te gaan bereiken.

Los van zijn karakter en zijn misdaden, wat kunnen we van hem leren? Waarom geniet ik van zijn kunnen en van zijn talent? Dat komt omdat hij een aantal hele belangrijke zaken als geen ander beheerst.

Ik zie in ieder geval drie cruciale elementen voor ondernemerschap.

Element 1. Focus op resultaat

Aan het begin van serie 1 zie je dat hij gepasseerd wordt voor een bepaalde post waar hij op had gerekend. En hij is niet blij....... En dát is een understatement. Zijn ego is gigantisch gekrenkt en hij besluit iedereen die hem dwars zat, politiek en anderzijds, te “elimineren”. Hij gaat zich volledig richten op het presidentschap. Samen met zijn vrouw besluit hij alles op alles te zetten om dat doel te bereiken.

Ze weten dat de weg zwaar is, ze weten niet wat precies op hun pad gaat komen, maar ze hebben wel een duidelijk beeld van het resultaat. Eigenlijk weet je daardoor al vanaf de eerste aflevering dat het resultaat gehaald gaat worden. Zijn focus op resultaat is, ondanks dat het mede gevoed is door wraakgevoelens, bewonderenswaardig.

Hoe vertaal je dit als loopbaan-ondernemer?

Het gevaar is aanwezig dat je je te makkelijk gaat schikken in je rol als werknemer en je manager je loopbaan laat sturen.
Of zelfs ook als je werkzoekende bent: de sollicitant die keurig op z’n beurt wacht om op vacatures te reageren.

Frank doet dat niet. Hij stelt vast wat het resultaat zal zijn en stelt zich verre van afhankelijk op. Hij pakt de regie. De werkplek is niet beschikbaar, maar dat weerhoudt hem er niet van om toch er hard voor te gaan werken op de plek terecht te komen waar hij wil zijn.

Netwerken hoort daar bijvoorbeeld ook bij. Dit is niet alleen iets voor je als je geen baan hebt en “op zoek bent naar een nieuwe uitdaging.” Als loopbaan-ondernemer ben je continu nog aan het netwerken.

Element 2. Uitgaan en benutten van eigen mogelijkheden

Frank Underwood kent zichzelf als geen ander en weet waar zijn zwaktes liggen en wat obstakels zijn, maar hij weet ook heel goed wat hij kan bereiken met zijn huidige machtspositie en wat bijvoorbeeld zijn vrouw voor hem kan doen. Hij zet zijn mogelijkheden volledig in. Hij faalt op sommige momenten, maar daar leert hij van en hij wordt wijzer en sterker.

Het is erg goed om de obstakels op de weg naar resultaat te onderkennen, maar het is een kunst die obstakels te willen overwinnen met gebruik van je eigen mogelijkheden.

Voor je eigen loopbaan werkt het eigenlijk niet anders. Een groot obstakel is vaak dat er geen route is naar je gewenste werkplek of naar je doel. Dan zou je in dit geval moeten nadenken hoe een potentiële leidinggevende of werkgever dan wel komt te weten wat je in huis hebt. Dit vergt veel meer van je eigen vaardigheden, van je netwerk, en van je profilering, maar al deze activiteiten kunnen te goede komen aan je eigen arbeidsvitaliteit.

Bedenk wat je in huis hebt. Wie heb je binnen je netwerk? En wat zou je netwerk voor je kunnen betekenen? Maar bedenk ook zeker wat je zwakke punten zijn, en zoek naar een manier om desondanks de resultaten te behalen die jij wilt.

Wees daarbij niet bang om te moeten investeren of om schade op te lopen. En dan zijn we alweer bij het derde element.

Element 3. Durf schade op te lopen

Als ik in de spiegel kijk vandaag dan zie ik wat “schade”. Mijn gezicht vertoont wat krasjes hier en daar. Een teken dat ik thuis niet echt ongeschonden uit de strijd kom. Soms is mijn zoontje wat wild als hij aan het spelen is en weet hij even niet een grens te bepalen. Dit kan gebeuren en ik neem het op de koop toe. De voordelen en het plezier van de spelsituatie zijn te prevaleren boven mogelijke schade die wordt opgelopen.

Je kunt geen ei bakken zonder de schaal te breken.

Als ondernemer weet ik zelf dat ik niet verder kom als ik niet investeer in bepaalde zaken. Ik investeer in opleiding en in marketing bijvoorbeeld. Mijn budget is niet groot, maar ik realiseer me als dat ik nu niet investeer ik de komende jaren zonder goede opdrachten kom te zitten. Aangezien ik voor een groot gedeelte veel tijd besteed aan de opvoeding van mijn zoontje kan ik niet veel tijd besteden aan bepaalde andere zaken. Je moet keuzes durven maken en desnoods tijd en geld opofferen voordat je daar direct het resultaat van ziet.

Frank Underwood investeert wel heel erg veel moet ik zeggen. Te veel! Hij maakt van zichzelf een crimineel. Hij loopt hele grote risico’s om zijn doel te bereiken. En hij maakt daar bewuste keuzes in. Het is wat mij betreft uiteraard voor ieder normaal mens een stap te ver om zoveel van je menselijkheid op te offeren.

Ik zal het iedereen willen afraden om zulke extreme stappen te zetten voor je loopbaan.
Dit stuk is derhalve ook geen verheerlijking van crimineel gedrag. 

---

Onderneem je eigen loopbaan.

De drie elementen mogen wel duidelijk zijn denk ik. Maar ik kan me ook wel voorstellen dat het wellicht klinkt als een negatieve boodschap als ik zeg dat je er niet op kunt vertrouwen dat je eigen manager, je eigen loopbaancoach of je eigen HR-officer alles gaat doen voor jouw loopbaan. Het komt er echter wel op neer dat de enige constante factor in dit verhaal “je eigenste zelf” is.

Even dus een harde boodschap van mij: Zie jezelf als de regisseur van je eigen loopbaan en druk niet de snor en leg zeker niet de verantwoordelijkheid daarvoor bij een ander neer.

Maak juist gebruik van de mogelijkheden van een ander, op de manier waarop jij dat wil.

“Maar ben ik dan geen politiek aan het bedrijven?”
“Doe ik anderen geen kwaad?”

Dat is een negatieve opvatting.

Je kunt bang zijn dat je door je eigen doelen anderen kwaad berokkent. Dat pleit voor je wat mij betreft. En het is wellicht een ethisch probleem.
Maar om heel eerlijk te zijn zie ik het verschil niet met bijvoorbeeld je deelname aan een sollicitatieprocedure. Daarin doet iedereen ook gewoon zijn of haar best om op de gewenste positie uit te komen. Niet iedereen kan die werkplek verkrijgen, en als jij degene bent die die baan krijgt zullen de andere kandidaten teleurgesteld zijn.

Je kunt verdriet in geen enkele situatie volledig voorkomen.

Wellicht moet je ondernemerschap ook niet zien als alleen iets voor “gehaaide” mensen! Of een sneaky proces. Je kunt er ook gewoon voor kiezen maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Die MVO-ondernemers zijn er namelijk ook, en die hebben veel bijval.

---

Je kunt jezelf helpen door juist verbinding te zoeken met anderen. Desnoods ook anderen helpen door dingen, die jij weer hebt geleerd, door te geven. Sociaal zijn in je ondernemerschap biedt heel veel mogelijkheden.

Dromen? Doelen!

Tot slot herhaal ik nog wat ik eerder in het pleidooi heb aangegeven: ondernemen is niets anders dan het omzetten van dromen in doelen.

Alles begint met een wens of met een droom.
Maar als je je dromen als dromen blijft zien dan blijf je stilstaan.

Dus ga aan de slag.

Maar voordat je aan de slag gaat kun je uiteraard het volgende nog lezen:

---