De Benutbare Mogelijkheden van de Bedrijfsarts

Vaak nog wordt het als een last ervaren door je medewerkers: de gang naar de bedrijfsarts. Dat zou het niet moeten zijn. Wat betekent het voor je medewerker om naar de bedrijfsarts te gaan, en hoe zorg je er als werkgever voor dat de mogelijkheden van een bedrijfsarts maximaal worden benut?  

Nogmaals. Het valt me al een tijd op dat lief en - vooral ook - leed steeds meer wordt gedeeld via de sociale media. Zo ontvang je van alle kanten signalen op als je regelmatig even checkt wat er speelt bij je connecties. Eén ding wat mij dan weer opvalt is dat er veel mensen ziek zijn en/of aan het re-integreren zijn. En dat de gang naar de bedrijfsarts als een last kan worden ervaren. Ik heb daar een dubbel gevoel bij. Aan de ene kant snap ik de emotie wel, aan de andere kant vind ik het totaal niet passen bij een goed re-integratietraject. Op moment dat de medewerker er tegenop ziet om naar de bedrijfsarts te gaan, dan zouden er een aantal alarmbellen moeten rinkelen.

Wat is een bedrijfsarts?

In praktische zin heeft een bedrijfsarts een hele duidelijke rol. Ik zal de officiële omschrijving er eens bij pakken. Wat is nu een bedrijfsarts? Arboportaal zegt: Een bedrijfsarts is een erkend medisch specialist op het gebied van werk en gezondheid. Interessant. Het is dus een specialist op gebied van werk en gezondheid! En kan een medewerker daar ook gebruik van maken? Nogmaals Arboportaal: Alle werkenden moeten toegang hebben tot een bedrijfsarts. Dubbel interessant! Verder is in de Arbeidsomstandighedenwet opgenomen dat de bedrijfsarts adviseert bij ziekteverzuimbegeleiding. 

Simpel toch? Waarom dan niet enthousiast naar de bedrijfsarts? Het probleem is vaak dat de bedrijfsarts niet altijd met een advies kan komen dat het beste bij de situatie of de mindset van de medewerker past. Dat adviseur en medewerker niet op één pagina zitten. Een klassieke situatie is dat de bedrijfsarts bepaalde mogelijkheden ziet voor re-integratie terwijl de medewerker dit vooralsnog niet zelf ziet. En dat voelt als een probleem. Terecht!

Ik denk dat een medewerker de bedrijfsarts vaak ziet als een dokter waarbij je met hand en tand moet bewijzen dat je terecht een ziektegeval bent, in tegenstelling tot iemand die je kunt gebruiken om je eigen herstel en re-integratie te bevorderen. Oké, in technische zin is de bedrijfsarts een dokter, maar wel een aparte. Het is een dure consultant die de werkgever inhuurt om zich te laten bijstaan bij complexe situaties. Maar in tegenstelling tot andere dure consultants die liever alleen de bovenste managementlaag te woord staat, kan elke werknemer in principe in gesprek gaan met de bedrijfsarts voor advies. Dit zou dus een legio aan mogelijkheden moeten gaan bieden. 

Jippie, we hebben een bedrijfsarts!

Ik wil graag een aantal punten benoemen waar mogelijk winst te behalen valt in de relatieverbetering en derhalve ook in de doelmatigheid van een consult en daarop volgend advies.

1. Zichtbaarheid en herkenbaarheid

Een bedrijfsarts kan nooit de man of vrouw op de achtergrond zijn. De eerste belangrijke taak van deze functionaris is dat de bedrijfsarts de werkgever moet adviseren over het toepassen van preventieve maatregelen zodat werknemers gezond en veilig kunnen werken. Dat wil zeggen dat de bedrijfsarts al in beeld is voordat er sprake is van een ziekmelding. Je zou dan ook verwachten dat de meeste consulten die worden aangevraagd preventieve consulten zijn en dat daarbij de bedrijfsarts ook nog eens het bedrijf waar deze voor werkt ook van binnen en van buiten goed kent.

Als werkgever is het je taak om de bedrijfsarts dus zo zichtbaar mogelijk te maken voor je werknemers. Bij voorkeur ziet de bedrijfsarts hoe het werk verloopt en is deze betrokken bij ook de meer informele bijeenkomsten. Vertrouwen in een functionaris krijg je als je als werknemer die persoon al kent en wellicht al een aantal keer - informeel - mee gesproken hebt. ​​

2. Preventie als basis

Zoals ik hierboven al heb aangegeven: het zou het meest opleveren als de bedrijfsarts lekker veel aan preventie mag doen qua adviezen en voorlichting. Voorkomen is altijd beter. Maak dat de toptaak van je bedrijfsarts. Oké, preventie is wettelijk verplicht maar dat is geen reden om er niet een passieproject van te maken.

Dat geldt dus niet alleen voor de adviezen van de bedrijfsarts naar management of preventiemedewerker toe, het geldt zeker ook voor de individuele gevallen. De weg naar de bedrijfsarts moet ook gevonden kunnen worden zonder hulp. Elke werknemer zou moeten weten dat er een preventief consult mogelijk is en de drempel is daarom ook laag om dat te kunnen inplannen.

Initiatief vanuit de medewerker om eens met de bedrijfsarts in gesprek te zijn moet worden bemoedigd. Het zou toch mooi zijn als de werknemer genoeg zelfreflectie heeft om te merken dat het functioneren wat minder gaat en dat er wat zorgen zijn om te bespreken. Wat je hebt is privacy, wat je kunt krijgen is een advies, gratis en voor niks. 

3. Neem iets mee en voeg smaak toe.

Laat een werknemer nooit zonder lege handen naar een consult gaan. Als er een consult wordt ingepland in het kader van terugkeer naar werk, dan zou het ideaal zijn dat de werknemer ook de regie pakt en inziet dat deze met inbreng dient te komen. Zonder inbreng gaat de bedrijfsarts aan de haal met het verhaal. Dat is logisch, maar geef niet alles volledig uit handen, zou ik willen adviseren. De regie van de terugkeer ligt bij werknemer en werkgever, de bedrijfsarts adviseert. Zorg dat de bedrijfsarts veel ingrediënten krijgt om dat advies te gaan brouwen. Waar staat geschreven dat een medewerker niet met een eigen voorstel mag komen qua opbouw, bijvoorbeeld. Waarom altijd dat afschuiven en wachten op initiatieven van de bedrijfsarts? Zonder achtergrondinformatie of eigen ideeën brouwt de bedrijfsarts een slap aftreksel. Een smakeloze hap die wellicht nergens naar gaat smaken.

Als werkgever is het dus ook de taak om zoveel mogelijk ingrediënten aan het proces toe te voegen. Zorg er dus voor dat er tenminste altijd een vraagstelling bij de bedrijfsarts is gedeponeerd voordat het consult plaatsvindt. Zonder richting weet de dure consultant niet precies wat er wordt verwacht en gaat deze uit van aannames. 

Uiteraard is het nog beter om de bedrijfsarts continu te blijven voeden, dat deze weet wat er leeft, hoe de cultuur is, en waar de knelpunten en mogelijkheden liggen binnen de organisatie. 

Tegenwerpingen

Nu zijn er zeker twee “ja-maar’tjes” die je zou kunnen opwerpen op dit moment. 

De eerste: “Ja maar, een bedrijfsarts heeft niet de tijd om ook nog eens zijn of haar gezicht binnen het bedrijf te laten zien…” 

Klopt, de bedrijfsarts is vaak al meer dan druk genoeg bezig met de consulten. Ik spreek uit ervaring dat het al lastig is om gedurende een werkdag even te kunnen overleggen. 
Maar voor een groot gedeelte is dat volgens mij ook een keuze. Je maakt als bedrijf afspraken met je leverancier. Als je echt positieve resultaten wilt behalen, met je preventieactiviteiten bijvoorbeeld, dan moet je ook het lef hebben daarin te willen investeren. Als je met een extra investering weet te voorkomen dat slechts 2 medewerkers bijvoorbeeld niet langdurig ziek zullen worden, dan heb je al tonnen weten te besparen. 

De tweede “ja-maar” zou kunnen zijn dat je desondanks de tijd en moeite die er in een relatie is gestoken sprake is van adviezen waar de medewerker totaal niet achter kan staan. En waar je als werkgever ook je wenkbrauwen bij weet te fronsen. Onthoud dan dat het altijd mogelijk is om te gaan voor een second opinion bij een andere bedrijfsarts. Een medewerker heeft zo zijn rechten. En als werkgever moet je ook streng en eerlijk kunnen zijn als je merkt dat je medewerkers en leidinggevenden, ondanks alle goede inspanningen, niet prettig samenwerken met de bedrijfsarts. Je moet natuurlijk ook altijd blijven kijken naar de resultaten van je dure adviseur.

Lees ook:

---